Poradnik dla początkującego filmowca

Filmowanie w pigułce

Na końcowy efekt dobrego filmu reklamowego czy też promocyjnego składa się szereg elementów. Aby rezultat finalny był dobry trzeba przestrzegać wielu wytycznych i norm. Poniżej opisaliśmy od czego między innymi zależy sukces filmu promocyjnego.

Oświetlenie jest jednym z najistotniejszy elementów filmowania. Do wyboru jest wiele rodzaju sprzętu i podzespołów:

- lampy żarowe są duże i ciężkie, emitują tez bardzo wiele ciepła. W obecnych czasach powoli odchodzi się od ich stosowania, zastępując je nowocześniejszymi rozwiązaniami.

- lampy wyładowcze HMI są bardzo mocne i nie powodują dużego wzrostu temperatury w pomieszczeniu. Można nimi oświetlić duże obiekty.

- lampy LED nie nagrzewają się i nie pobierają dużo prądu co jest niezwykle ważne podczas tworzenia większych produkcji filmowych. Ten rodzaj lamp jest dostępny w wielu kształtach, np. okrągłym czy prostokątnym. Trudniej kontrolować te pierwsze, gdyż nie posiadają one zastawek.

- jarzeniówki dają dużo ładnego, delikatnego światła, często stosowane są na greenscreenie, ponieważ ułatwiają późniejsze kluczowanie obiektów

Każdego rodzaju lampę najlepiej zaciemnić przy pomocy tzw. murzyna, czyli osłony, która zmniejszy intensywność światła. Ostre, nierozproszone światło nie jest pożądane przy produkcjach filmowych, gdyż tworzy cienie, które nie wyglądają naturalnie i zaburzają znacząco kompozycję kadru. Świetnym rozwiązaniem są lampy kierunkowe, które po nałożeniu modyfikatorów dają rozproszone na wiele stron, naturalne światło. Cienie na ujęciu nie są złe, muszą być jednak miękkie, za ich sprawą obraz nabiera głębi i staje się trójwymiarowy, a nie płaski.

Podczas kręcenia ujęć w halach czy magazynach należy zwrócić uwagę na świetlówki i absolutnie nie wykorzystywać ich światła podczas produkcji. Najkorzystniej jest je wyłączyć i ustawić swoje oświetlenie. Często światło zastane w pomieszczeniu nie nadaje się do wykorzystania podczas produkcji filmowej i należy polegać tylko i wyłącznie na własnym sprzęcie. Oświetlenie jest jednym z ważniejszych elementów filmu reklamowego. Często  odpowiednie ustawienie oświetlenia zajmuje dużo czasu i zabiera wiele nerwów, ale nie warto się spieszyć z tym elementem ustawienia planu. Ważnym aspektem jest eliminowanie światła, czyli oświetlamy tam gdzie chcemy, a zaciemniamy niepożądane. Należy mieć na uwadze, że wiele przedmiotów odbija światło, trzeba wiec na bieżąco kontrolować jego ustawienie i wygląd. Ważne, aby lampy miały pełne widmo kolorów. Lepiej nakręcić jaśniejsze ujęcia i przyciemnić je w post produkcji niż odwrotnie. Pamiętajmy o zasadzie czarno na białym, biało na czarnym. Jeżeli wywiadu udziela nam jasnowłosa kobieta, Europejka należy nakręcić ją na ciemnym tle, kiedy natomiast bohaterem naszego filmu jest Afroamerykanin trzeba ustawić go na jasnym tle.

Postać lub rekwizyt pierwszoplanowy powinien być wyraźny, tło za nim może być odrobinę rozmyte. Taki zabieg dodatkowo podkreśli, kto/co jest najważniejsze dla naszego kadru. Bardzo niefortunnym ujęciem jest takie, kiedy za naszym bohaterem znajduje się okno. Wtedy należy zastosować na okno specjalną folię lub doświetlić tak, aby okno nie było najjaśniejszym punktem na planie. Taki zabieg należy wykonywać bardzo ostrożnie, gdyż może dojść do przepalenia i w efekcie na materiale filmowym będą widoczne jasne plamy, które niezwykle trudno usunąć. Moc światła spada z kwadratem odległości więc trzeba precyzyjnie określić położenie bohatera. Oświetlenie postaci ze zbyt bliskiej odległości też ma swoje wady- światło staje się twarde, ciężko je rozproszyć. Wtedy z pomocą przychodzi blenda. Często jest ona niezastąpiona również przy kręceniu ujęć na zewnątrz. Nie uda nam się przecież przyciemnić słońca, ale umieszczenie blendy nad głową osoby udzielającej wywiadu rozproszy światło. Podczas pracy na zewnątrz należy też uważać na bliki, które pojawiają się w oczach. Wtedy łatwym zabiegiem jest dodanie nad kamerę lampy błyskowej, która odbije światło, jednak tego zabiegu nie wolno stosować kiedy filmowana osoba nosi okulary.

Kolejnym ważny elementem jest moc bezpieczników w miejscu gdzie przyszło nam kręcić ujęcia. Warto dopytać się o to przed przyjazdem na miejsce, żeby nie okazało się, ze nie mamy możliwości podpięcia sprzętu. Do oświetlenia planu potrzebujemy kilku lamp, a także inny sprzęt wymaga źródła zasilania. Jeżeli będziemy świadomi tego wcześniej damy radę się zabezpieczyć. W przeciwnym wypadku możemy stracić nie tylko czas, ale i pieniądze. Oświetlenie planu filmowego jest trudną sztuką, jednak przy mniejszych produkcjach nie trzeba zatrudniać specjalnej ekipy oświetleniowców, wystarczy doświadczenie i praktyka. Przy większych przedsięwzięciach, gdzie jest miejsce w budżecie na tego typu wydatki warto skorzystać z usług takiej firmy. Fachowcy uporają się z tym szybko i sprawnie, a oświetlenie z pewnością będzie przygotowane perfekcyjnie pod konkretne wymagania. 

Kolejnym bardzo ważnym elementem każdej realizacji filmowej jest dźwięk. Materiał filmowy można bardzo podrasować za pomocą dźwięku, ale niestety można też go bardzo popsuć wykorzystując dźwięk słabej jakości lub  taki nie pasujący do kompozycji sceny. W zależności od oczekiwań należy dopasować rytm, tempo i prędkość dźwięku, gdyż wpływają one na odbiór filmu. Mało który widz potrafi oddzielić od siebie dwa bodźce jakimi są obraz i dźwięk. Muszą one do siebie pasować, być spójne. Nie znaczy to oczywiście, że nie można eksperymentować, ważne, żeby te dwa elementy współgrały ze sobą, a ich konkretne wykorzystanie było uzasadnione.

Obecnie każda kamera ma możliwość nagrania dźwięku, jednak nigdy nie będzie on tak dobrej jakości jak ten z rekordera. Dzięki zastosowaniu wspomnianego rekordera i odpowiedniego mikrofonu możemy otrzymać dźwięk wspaniałej jakości, który nie będzie wymagał dużej obróbki przy montażu. Pamiętajmy, ze każda ingerencja w ścieżkę dźwiękową w post produkcji (filtry, plaginy) pogarsza nam jakość nagrania. Na rynku mamy dostępnych wiele rozwiązań ułatwiających pracę przy obróbce dźwięku:

- lavaliery to mikrofony kierunkowe, inaczej nazywane pchełkami. Są bardzo małych rozmiarów i można zamontować je praktycznie wszędzie, nawet w oprawkach okularów czy włosach. Są niezastąpione podczas kręcenia wywiadów.

- shotgun to również mikrofon kierunkowy, który nie zbiera szumów. Jest on jednak większy od lavaliera, a jakość dźwięku maleje wraz z odległością.

- mikrofony wstęgowe nadają się wspaniale do nagrywania lektora, są zazwyczaj bardzo dobrej jakości i nie zbierają szumów dzięki membranie, którą zwykle posiadają

Mikrofony bezprzewodowe mają gorszą jakość od tych idących po kablu, jednak często okazują się bardzo wygodne. Z takiego rozwiązania najczęściej korzystają reporterzy radiowi czy też telewizyjni.

Wspaniałym uzupełnieniem dobrego mikrofonu jest rekorder, który poprawia jakość dźwięku i ułatwia późniejszy montaż. Niestety nawet najlepszy sprzęt na nic się zda jeżeli popełnimy poważne błędy podczas jego ustawiania. Zawsze należy ustawić niższy poziom dźwięku niż nam się wydaje, ponieważ w momencie nagłego pogłośnienia (osoba mówiąca podniesie głos, blisko nas zatrąbi auto) nie będziemy mogli tego bezinwazyjnie skorygować. Dźwięk zawsze łatwiej jest podciągnąć niż wyciszyć. Z pomocą tutaj przychodzi kompresor analogiczny, który podciąga niskie, a wycisza wysokie dźwięki. Za jego pomocą można również pozbyć się przesterowań. Oczywiście dźwięk podlega obróbce w post produkcji.  Są specjalne filtry, które pozwalają nam poprawić jego jakość, ale powinny być one stosowane na dobrze przygotowanym materiale. Wtedy w pełni wykorzystamy potencjał naszych nagrań.

Przy ustaleniach z klientem dla którego mamy kręcić film reklamowy, promocyjny czy też wywiad należy dowiedzieć się w jakim pomieszczeniu będą kręcone ujęcia. Często klient ma już jakąś wizję, które niestety nie zawsze idzie w parze z dobrą akustyką pomieszczenia. Najprostszym testem na sprawdzenie akustyki pomieszczenia jest klaśnięcie w dłonie- kiedy usłyszymy echo i pogłos to znak, że powinniśmy zmienić koncepcję i nakręcić film w innym miejscu. Tkaniny, ludzie i meble osłabiają echo, najczęściej mamy z nim do czynienia na halach produkcyjnych czy obszernych magazynach, a także na aulach i holach w budynkach użyteczności publicznej. Echo to nie jedyny problem z jakim przyjdzie się zmierzyć realizatorom dźwięku podczas kręcenia materiału, kolejnym jest dźwięk zastany, czyli wszystkie urządzenia biurowe, klimatyzatory czy hałas zza okna.

Ludzki mózg potrafi ignorować na co dzień te dźwięki, jednak w materiale filmowym mogą one przeszkadzać i być głośne. Podczas realizacji filmu należy wyłączyć wszystkie niepotrzebne sprzęty w tym także telefony komórkowe.

Ogromne znaczenie w produkcji filmowej ma także kolor. Kolory w filmie dodają nastroju i pomagają wyrazić emocję. Możemy kręcić reklamę w żywych, energiczny barwach (np. reklama napojów energetyzujących), albo w stonowanych odcieniach np. brązu beżu (częste przy kampaniach reklamowych wysokiej jakości perfum). Wybierając kolorystykę musimy wiedzieć jaki efekt chcemy osiągnąć. Trzeba pamiętać o tym, że kamera nagrywa kolory, ale sensor je różnie interpretuje. Ludzkie oko widzi większy zakres barw niż oko kamery. Częstym zabiegiem jest zmiana kolorów z rzeczywistych na filmowe, czyli bardziej miękkie, pastelowe. Aby nie osiągnąć sztucznego efektu nie należy zmieniać odcienia skóry aktora czy jego włosów. Delikatne rozmycie tła przy zachowaniu naturalności aktora pomoże mu subtelnie wybić się na pierwszy plan, a obraz zyska na głębi ostrości. Dzięki tablicy alokacji kolorów kolory można łatwo korygować w post produkcji. Są pewne schematy postępowań jeżeli chodzi o nagrywanie poszczególnych rodzajów filmów- przy wywiadach dodaje się często winietę (przyciemnione rogi), a odcienie zieleni są charakterystyczne dla nocnych ujęć. Filmy historyczne często kręcone są w stonowanych barwach. Kolorystyka filmu jest bardzo ważna dla jego późniejszego odbioru przez widza, poszczególne kolory  inaczej wpływają na nasze samopoczucie, mamy z nimi różne skojarzenia.

Bardzo ważna jest też stabilizacja obrazu- nie mogą występować żadne mikro drgania, a horyzont nie może być krzywo. Czasem dopuszczalne są ruchy pływające, jednak nigdy obraz nie powinien poruszać się w płaszczyźnie góra- dół. Aby uniknąć takiej sytuacji stosuje się stabilizatory, filmuje ze statywu,  specjalnego wózka, używa gimballa, slidera  lub kranu kamerowego. Wszystko po to by  wyeliminować niepożądany ruch w kadrze.

Każdy z wyżej wymienionych elementów ma wpływ na końcowy efekt naszego filmu. Ważne jednak aby być elastycznym i dobierać rozwiązania indywidualnie, pod konkretną produkcję.

Jaki musi być film?

Film musi być dobry. Brzmi banalnie, ale to jedyny klucz do sukcesu. Nikt nie obejrzy kiepskiego filmu- nie ważne czy to film kinowy, film reklamowy czy film promocyjny. Czas, który widz poświęci na obejrzenie Twojego materiału mógłby poświęcić na podejrzenie jednego z milionów dostępnych, dlatego ważne jest, aby odbiorcy nie zawieść, bo raz zrażony już do naszej twórczości nie wróci (a przynajmniej są na to bardzo małe szanse).

Musimy posiadać koncepcję na film, warto zrobić burzę mózgów i spisać nawet te pomysły, które wydają się głupie lub nierealne, być może naprowadzą one nas na jakieś ciekawe rozwiązanie, na które byśmy nie wpadli. Pomysły warto zapisywać na kartce, a potem sukcesywnie eliminować te, które wydają się nam najmniej atrakcyjne. Dobry sprzęt jest ważny, ale jeszcze ważniejszy jest pomysł. Znalezienie nie oczywistości, drugiego dna. Bez względu na to czy kręcimy film z rodzinnej uroczystości, zawodów sportowych czy film reklamowy warto spojrzeć na zadany temat na nowo- zróbmy coś oryginalnego, nie powielajmy schematów, bo chociaż dobre to zdążyły się widzom już znudzić.

Każdy film powinien mieć swojego bohatera, może nim być aktor, przedmiot lub usługa, którą chcemy wypromować. Budżet w produkcji filmowej jest ważny, ale nie najważniejszy. Możemy posiadać swobodę finansową, ale nie wykorzystać jej w odpowiedni sposób. Filmy może kręcić każdy, ale nie każdy będzie umiał nakręcić dobre, porywające i ciekawe filmy.

Film to ruch

Film to forma, która świetnie nadaje się do przekazywania ruchu, emocji i dźwięków. Jesteśmy przyzwyczajeni do ruchu i zwracamy swoją uwagę tam, gdzie coś się dzieje. Podczas oglądania  jednego statycznego ujęcia przez 10,20 i więcej minut nasz mózg się męczy i przestajemy zwracać uwagę na to co dzieje się na ekranie, dlatego tak ważne jest, aby ujęcia były krótkie i dynamiczne. Z tego względu film nie najlepiej się nadaje do przekazywania wykresów, liczb i tabeli. Tam gdzie nie ma ruchu nie ma zaangażowania widza. Podczas realizacji filmu reklamowego czy korporacyjnego pamiętajmy, aby nie przytłaczać odbiorcy niepotrzebnymi wykresami- lepiej pokazać to w bardziej przystępny sposób- najlepiej zadziała tu porównanie, szczególnie takie o emocjonalnym charakterze. Np. zamiast mówić: w Polsce już 200 tyś dzieci między 7, a 15 rokiem życia ma otyłość, a badania mówią, że będzie tylko gorzej,  lepiej powiedzieć: jeżeli nie zmienimy przyzwyczajeń żywieniowych w klasie Twojego dziecka za pięć lat 20 % uczniów będzie miało znaczącą nadwagę, czy będzie wśród nich Twoja pociecha? Pamiętajmy, że odwołanie się bezpośrednio do emocji widza sprawi, że film wyda mu się bliższy. Suche fakty nie sprawią, że zacznie się on zastanawiać nad treścią, którą chciałeś przekazać. Zasada ta dotyczy wszystkich rodzajów realizacji filmowych, filmów instruktażowych, promocyjnych, reklamowych czy relacji z uroczystości. Długi, nużący i statyczny film sprawi, że odbiorcy zaczną przysypiać, a reklamowany produkt, oferta czy wydarzenie nie zostanie zapamiętane pozytywnie. Pamiętajmy więc: im krócej i szybciej tym lepiej! Nie przedłużajmy ujęć na siłę.

Rozeznanie

Aby nakręcić dobry film musisz wiedzieć do kogo ma on być skierowany. Wszytko zależy od tego czy kręcisz pamiątkowe ujęcia z uroczystości rodzinnej do swojego prywatnego albumu, czy film promocyjny, który ma wspomóc sprzedaż lub wypromować dany produkt. Filmy reklamowe są niezwykle popularną formą komunikacji między sprzedającym, a klientem. Musisz zapoznać się z produktem, który oferuje zleceniodawca. Nie chodzi tu tylko o świadomość czego ma dotyczyć nagranie, ale twój bohater (film musi mieć bohatera, zawsze! Nie da się nakręcić dobrego filmu reklamowego bez głównego bohatera) musi być ci znany. Warto wypróbować produkt, który będziesz chciał umieścić przed obiektywem. Nie ważne czy to film reklamujący batonik, film informacyjny dla uczelni wyższej czy instruktaż z montowania nagrzewnic. Powinieneś poznać swojego bohatera, poczytać o nim, przejść się do hali produkcyjnej, na kampus lub do montażowni i na własne oczy zobaczyć to, co będzie ci dane nagrywać. Sprawdź jak wyglądają poszczególne pomieszczenia, jakie jest światło i czy są jakieś miejsca z których ujęcie wyglądało by lepiej niż z innych. Profesjonalista nie musi mieć najlepszego sprzętu- ale musi być sumienny i zaznajomiony z bohaterem swojego filmu, nie ważne czy będzie to wspomniany batonik czy grupa studentów. Bez względu na to kim/czym jest bohater film musi wzbudzać emocję, uczucia lub skłaniać do refleksji. I tu pojawia się kolejne ważne pytanie. Kim jest odbiorca? Warto określić płeć, wiek, wykształcenie, pochodzenie itp., to może znacznie ułatwić przygotowanie odpowiedniego scenariusza. Film powinien opowiadać historię, aby zaciekawić oglądającego. Bez względu na to, kto lub co jest twoim bohaterem przedstawiona w filmie opowieść musi zawierać początek, rozwinięcie i zakończenie akcji- to gwarancja, że widz poczuje się usatysfakcjonowany i będzie kojarzył produkt z konkretnym wydarzeniem.

Ujęcia i czas trwania filmu

Ujęcia w filmie są niezwykle ważne, zapewniają dynamikę i sprawiają, że widz nie przełączy naszego filmu po 15 sekundach. Im krótsze  ujęcia tym lepiej. Jak pisaliśmy wcześniej człowiek zwraca uwagę na ruch, to nas interesuje i chcemy oglądać filmy, które coś nam pokażą, czymś nas zaskoczą. Trwająca 2 godziny statyczna wypowiedź nawet najlepszego mówcy nie zapewni mu wysokich wyników oglądalności. Niepocięte filmy są skazane na porażkę. Ujęcie czyli najmniejszy fragment filmu odpowiednio dopasowany do pozostałych sprawi, że odbiorca będzie chciał zostać z nami dłużej, poznać historię, którą chcemy mu opowiedzieć. Co więcej sam aktywnie będzie uczestniczył w jej tworzeniu, jego mózg będzie łączył ze sobą kolejne ujęcia nawet wtedy, kiedy nie będą one krok po kroku pokazywać poczynań bohatera. W głowie widza ułożą się w oczywistą sekwencję zdarzeń. Umiejętność kręcenia krótkimi ujęciami niezwykle przydaje się podczas kręcenia filmów reklamowych, korporacyjnych czy promocyjnych. Oszczędzamy czas, a co za tym idzie pieniądze, więc budżet produkcji filmowej może być mniejszy. Mniej znaczy więcej także w przypadku długości trwania filmu. Czas poświęcony przez widza na obejrzenie naszej realizacji filmowej jest najcenniejszym co możemy otrzymać. Nie nadwyrężajmy jego uprzejmości i  dajmy mu maksimum treści w minimalny potrzebnym do tego czasie. Na początku każdemu wydaje się, że jego film musi trwać długo. Tyczy się to szczególnie zleceniodawców, którzy często uparcie twierdzą, że film korporacyjnych  ich firmy pewien trwać dziesięć razy dłużej niż to konieczne. Ty jesteś od tego, aby wyprowadzić ich z błędu, taki film powinien trwać najwyżej 180 sekund, a jeżeli nadal wydaje ci się nudny i męczący, skróć go jeszcze bardziej. Zleceniodawca podziękuje ci za to, gdyż oglądnięcie realizacji nie będzie karą dla pracowników czy innej docelowej grupy odbiorców.

Pozycjonowanie kamery

Dobre pozycjonowanie kamery jest jednym z najważniejszych czynników, które mają wpływ na sukces filmu, także reklamowego. Ustawienie kamery powinno należeć do reżysera, a nie operatora, ponieważ to reżyser najlepiej wie jak ma wyglądać jego film. Pozycję kamery na leży wybrać w odniesieniu do tego, jaki cel chcemy osiągnąć i jaką scenę kręcimy

W filmie reklamowym ważne jest uzyskanie głębi obrazu, trzeba sprawić, aby realizacja była trójwymiarowa, przestrzenna. Obraz w kadrze nie może być płaski. Poziomy kąt kamery powinien być tak dobrany, aby aktorzy i scenografia nie byli płascy. Pionowy kąt kamery należy ustawić tak, aby był widoczny fragment sufitu czy podłogi. Oczywiście nie są to reguły, czasem zdarza się, że dla konkretnej sceny pożądany jest obraz dwuwymiarowy i wtedy najprościej go uzyskać stawiając filmowany obiekt bezpośrednio przed kamerą, a nie pod kątem. W uzyskiwaniu głębi obrazu niezwykle ważną rolę pełni oświetlenie. Gra świateł potrafi wydobyć ze scenografii i aktorów charakter i wyrazistość. Przy ustawianiu scenografii wprowadź kontrolowany ?bałagan? w przestrzeń- ustaw meble pod kątem, drobne rekwizyty jak gazeta czy kubek umieść w sposób naturalny na stole, nie układaj ich z linijką w ręku.

Podczas filmowania ważne jest pokazanie wielu płaszczyzn danego obiektu (aktora, scenografii, pleneru). To najważniejsza rada, którą powinieneś zapamiętać.

Wysokość kamery powinna być dopasowana do rodzaju ujęcia i dramaturgii sceny. Pozycja kamery na wysokości oczu aktora jest najbardziej neutralna i ?bezpieczna?, jednak rzadko kiedy jest ciekawa i wyrazista. To bezpieczne ujęcie, które należy stosować, jednak warto czasem urozmaicić realizację filmową innym spojrzeniem. Ujęcie to przy zbliżeniu na twarz kręci się zawsze z wysokości oczu, nie ważne co aktor robi, oczy powinny być widoczne.

 Kolejnym wariantem jest pozycja żaby, żyli kręcenie od dołu. Jest to bardziej ekspresyjny i dynamiczny środek wyrazu. Stosujemy go wtedy gdy chcemy, aby postać dominowała na ekranie. Takie ustawienie podkreśli ważność postaci i sprawi, że może ona wyglądać wręcz majestatycznie. Perspektywa żabia dodaje również dynamiki scenie i urozmaica film. Można ją wykorzystać w zasadzie tylko w plenerach, gdyż na wewnętrznym planie będą widoczne lampy i kable oplatające sufit hali filmowej.  Warto ją stosować jednak z umiarem, gdyż przesadne jej użycie może sprawić, że film będzie zbyt ciężki i dziwny.

 Przeciwieństwem żabiej perspektywy jest ujęcie z perspektywy ptasiej czyli od góry. Takie ujęcie zwiększy powierzchnię tła, pokaże  zagubienie aktora, a także wyciszy akcję. Nie jest ono dynamiczne, ale korzystnie wpływa na dramaturgię ujęcia. Możemy pokazać zagubienie i bezsilność bohatera, rozległy plan (pustynię, góry lub panoramę miasta).

NIEZWYKLE istotną sprawą jest pilnowanie osi akcji i nie przekroczenie jej. Jeżeli przejdziemy kamerą za oś (przekroczymy kąt 180 stopni) widz się pogubi, nie będzie wiedział co nasz bohater ma zamiar zrobić. Po przekroczeniu osi kamerą często zastanawiamy się na co/kogo nasz bohater patrzy, czy ucieka przed kimś, czy kogoś goni. Wprowadzenie widza w błąd jest niedopuszczalne, poczuje się on oszukany i zdezorientowany.

Montaż z ujęć kombinowanych nie jest łatwy, ale może być bardzo efektowny i efekt wynagrodzi nam czas spędzony na montażu filmu.

Ruchy kamery

Z uwagi na nasze przyzwyczajenia i podświadomość ruch kamery może wpłynąć na postrzeganie przez nas obrazu. Ruch przyciąga wzrok i wzbudza zainteresowanie odbiorcy. Ruchy możemy podzielić na trzy główne kategorie:

Ruch poziomy:

- w prawo: ruch spokojny i dobrze nam znany (czytanie, pisanie). Wprowadza poczucie bezpieczeństwa. Nie jest dynamiczny, ale przyjemny dla człowieka

- w lewo: ruch nie dynamiczny, oporny. Wydaje się być powolny i nienaturalny

Ruch pionowy:

- w górę: daje poczucie radości i szczęścia. Wydaje się być lekki i płynny. Ruch nie dynamiczny

- w dół: przeciwnie do ruchu w górę wzbudza smutek i poczucie zagrożenia. Wydaje się ciężki i przytłaczający

Ruch po przekątnej:

- od dolnego lewego do górnego prawego roku ekranu: odczuwany jako energiczny. Jest to dynamiczny, energiczny ruch

- od dolnego prawego do górnego lewego roku ekranu: odbieramy jako powolne opadanie. Ruch dynamiczny

- od górnego lewego do dolnego prawego rogu ekranu: wydaje się szybki i opadający. Ruch dynamiczny

- od dolnego prawego do górnego lewego roku ekranu: powolne wznoszenie się. Ruch dynamiczny

Kierując się tymi zasadami możemy w prosty sposób ustalić najlepszy rodzaj ruchu dla naszej realizacji filmowej. Jest to ważne szczególnie w przypadku filmów reklamowych, gdzie niezwykle istotne jest wzbudzenie pozytywnych emocji, które widzowi już zawsze kojarzyć się będą z produktem.

Scenariusz

Jeżeli film reklamowy, promocyjny czy jakikolwiek inny będzie nagrywany w kilku lokalizacjach, będzie grać w nim kilka osób lub scenografia i tematyka filmu będą nietypowe warto rozważyć kwestie napisania scenariusza. W przypadku, kiedy budżet przeznaczony na realizację klipu filmowego nie uwzględnił tej pozycji powinniśmy spróbować napisać go sami. O ile w przypadku realizacji kinowej moglibyśmy sobie nie poradzić z tym zadaniem o tyle w przypadku filmów instruktażowych, pokazowych i innych nie powinniśmy mieć z tym większego problemu. W końcu najlepiej wiemy co i jak chcemy pokazać widzowi. Pisanie scenariusza to też często oszczędność czasu i pieniędzy. Łatwiej wykreślić coś z kartki papieru niż reorganizować pracę na planie filmowym gdzie oprócz aktorów i statystów często mamy specjalistyczny sprzęt- niełatwy do przestawienia.

Scenopis wystarczy podzielić wedle własnego uznania, np. na sceny (to chyba najwygodniejsza forma) lub lokalizację. Scenariusz też usprawni pracę całemu zespołowi zaangażowanemu w powstawanie filmu. Nikt nie będzie zaskoczony i zdezorientowany, ponieważ wszystkie ważne kwestie i uwagi dostarczysz im napisane biało na czarnym, a koszt kilku kartek i długopisu to nic w porównaniu z kosztami jakie możesz ponieść np. przy zakupie sprzętu, którego nie potrzebujesz. Na papierze możesz zmienić wszystko po stokroć, w rzeczywistości nie będzie to już takie proste. Scenariusz może nie jest niezbędnym narzędziem podczas planowania produkcji filmowej, ale z pewnością bardzo się przydaje. Kolejnym ułatwieniem będzie spisanie listy domniemanych ujęć. Im więcej tym lepie- nietrafione zawsze można wykreślić, a te, które nam się spodobały będą znacznym, ułatwieniem zarówno podczas kręcenia jak i montażu filmu.

Aktorzy

Od aktorów i statystów w dużej mierze zależy sukces twojego filmu. Jeżeli masz czas, a budżet produkcji filmowej na to pozwala przeprowadź casting. Może ci się to wydawać stratą czasu, ale uwierz, że wcale tak nie jest. Obsadzając role odpowiednim aktorem twój film reklamowy czy promocyjny zyska na wyrazistości i prawdziwości- do ciebie należy wybór aktora który będzie naturalny, a docelowa grupa odbiorców będzie mogła się z nim identyfikować. Nie każdy aktor poradzi sobie z konkretnym zadaniem, jeden lepiej będzie czuł się na planie filmowym w górach, inny przykładowo w fabryce. Musisz poznać ograniczenia i mocne strony kandydatów tak, aby dopasować najodpowiedniejszą osobę - odpowiedni aktor to jeden z podstawowych elementów, które składają się na sukces twojego filmu.

Czasem nie mamy wyboru i ?aktor? jest nam z góry narzuconym. Może to być dyrektor firmy, rektor na uczelni czy pracownik linii produkcyjnej. Niestety nie każdy ma dar przechodzenia przez szkło i może się okazać, że elokwentny pan profesor zupełnie się do tego nie nadaje. Co wówczas zrobić? Można porozmawiać z nim, przedyskutować pewne kwestie i dać kilka wskazówek. Powinno pomóc, lecz na świecie są takie jednostki, których kamera zwyczajnie nie lubi. Wtedy należy wynegocjować zatrudnienie profesjonalnego lektora (narratora opowieści).

Lokalizacja

Lokalizacja jest nie mniej ważna od samych aktorów. Kiedy masz możliwość dokonania pełnego wyboru, gdzie i co będziesz kręcił jest fantastycznie. Możesz pojechać do tego miejsca o każdej porze dnia i nocy, zobaczyć jak sceneria wygląda w różnym świetle i różnej pogodzie. Łatwiej będzie ci kręcić w miejscu które znacz. Gorzej, kiedy lokalizacja jest z góry ustalona, a ty musisz się do niej dopasować. Wtedy jeszcze bardziej przydadzą się odwiedziny danego miejsca o różnych porach, trzeba będzie wyczuć jego klimat i spróbować wyłapać najlepsze możliwe ujęcia. Bez względu na to czy kręcimy wewnątrz czy na zewnątrz zasada numer jedne brzmi: zapoznaj się z terenem.

Ta sama osoba (aktor) przedstawiony w dwóch sceneriach może prezentować się zupełnie inaczej. Elegancko ubrana kobieta zostanie inaczej odebrana kiedy pokażesz ją w biurze, a inaczej kiedy ujęcia będą kręcone w środku lasu.  Kuchnia to nie tylko kuchnia, ale miejsce gdzie różni ludzie gotują różne potrawy na różnym sprzęcie, musisz zatem znaleźć taką kuchnie, która będzie najbardziej pasowała to Twojej wizji. To samo tyczy się parków, ogrodów, boisk i tym podobnych obiektów. W procesie powstawania filmu każdy element musi ze sobą współgrać, aby tworzyć spójną, ciekawą i dobrą całość. Warto zatem poszukać idealnej scenerii dla naszych ujęć.

Czas to pieniądz

Na planie filmu reklamowego czy planie klipu promocyjnego czas biegnie nieubłaganie, a właśnie on jest twoim największym sprzymierzeńcem i wrogiem zarazem. Często mamy określoną liczbę godzin/dni zdjęciowych i bez względu na panujące warunki i złośliwości losu musimy nakręcić dobry materiał w wyznaczonych ramach czasowych. Jeżeli coś nie idzie po twojej myśli po raz dziesiąty już zapewne nie pójdzie więc musisz zmienić konspekt- skróć wypowiedź lub nakręć inny proces. Długie ujęcie zmień na kilka krótszych- będzie ci łatwiej połączyć krótkie  fragmenty w dobrą całość niż nakręcić jedno świetne, długie ujęcie. Z czasem nie walcz bo i tak nie wygrasz, warto natomiast zastanowić się nad rozwiązywaniami, które pomogą ci trochę czasu zaoszczędzić. Reguła ta sprawdza się podczas kręcenia reklamy, filmu instruktażowego, a nawet relacji z uroczystości, która o określonej porze dobiegnie końca, a ty będziesz musiał przedstawić wyniki swojej pracy.  Zawsze należy mieć plan B i pomysły na inne ujęcia, a nie sztywno trzymać się schematu bo to może się źle skończyć.

Oświetlenie

Oświetlenie planu filmowego to kolejny  element mający ogromny wpływ na sukces naszego filmu reklamowego, instruktażowego czy jakiegokolwiek innego. Podczas kręcenia dużych produkcji światłem często zajmuje się kilkadziesiąt osób, a ustawiane sprzętu trwa nawet kilka godzin, a to wszystko po to aby nakręcić kilkusekundowe, dobre ujęcie. Oświetlenie świetnie oddaje klimat i nastrój produkcji filmowej. Innego używamy przy kręceniu komedii romantycznej, a innego w przypadku realizacji horroru lub thrillera. Warto zatem przyłożyć dużą wagę do tego, aby światło współgrało z zamysłem naszego klipu. Zbyt jasne nie sprawdzi się w horrorze z kolej za ciemne ujęcie może popsuć komedię czy film familijny.

Jeżeli jednak nie kręcimy hollywoodzkiej produkcji z oświetleniem powinniśmy poradzić sobie sami wykorzystując możliwości kamery i lokalizacji. Najjaśniejsze źródło światła zawsze powinno znajdować się za twoimi plecami (jeżeli zależy nam na dobrze oświetlonym, jasnym obrazie). Światło padające zza nagrywanego obiektu sprawia, że ten zlewa się w jedną wielką plamę cienia. W celu odpowiedniego dostosowania oświetlenia można także użyć ustawienia ekspozycji (manualnego) jeżeli oczywiście taką funkcję posiada nasza kamera. Im lepiej oświetlony plan tym lepsze efekty końcowe- unikniemy ziarnistości i braku wyrazistości ujęcia. Jeżeli jednak zdarzy się tak, że któreś ujęcie nie wyszło i jest słabo doświetlone nigdy nie zostawiajmy go w filmie bo może popsuć całą naszą pracę.

Dźwięk

Udźwiękowienie filmu jest kolejnym ważnym elementem, mającym wpływ na końcowy efekt naszej produkcji filmowej. Kluczem do sukcesu jest to, aby widzowie bez przeszkód mogli zrozumieć co mówią aktorzy między sobą, lektor lub bohaterowie uroczystości czy wywiadu. Mikrofon wbudowany w kamerę rejestruje wszystkie dźwięki, które jest w stanie wyłapać, także szumy i zakłócenia, których docelowo chcielibyśmy się pozbyć. Jeżeli mikrofon znajduje się w dalekiej odległości od bohatera tym bardziej słyszalne są szumy z otoczenia, a co za tym idzie mamy wrażenie, że mówca znajduje się w innym pomieszczeniu, a nie w odległości pół metra od nas. Jeżeli w naszej kamerze mamy funkcję automatycznego wzmocnienia dźwięku absolutnie z niej nie korzystajmy! Mikrofon wtedy będzie wyłapywał wszystkie dźwięki intensywnie, nie tylko ten na którym nam zależy (głos rozmówcy). Świetnym i prostym rozwiązaniem jest zabieranie ze sobą mikrofonów typu lavalier. Jest on lekki i poręczny, a może uratować nas z niejednej opresji. Wystarczy przypiąć go do ubrania bohatera naszego nagrania, a jakość dźwięku ulegnie znacznemu poprawieniu. Jeśli masz możliwość skorzystania z pomocy asystenta warto też wziąć pod uwagę mikrofon typu boom, który umieszcza się nad głową mówcy. Mikrofony typu shotgun wyłapują dźwięk płynący z danego kierunku, jednak nie oczyszczają go z towarzyszących szumów, zatem najlepiej zaopatrzyć się w któryś z poleconych mikrofonów i podejść możliwie jak najbliżej do przemawiającej osoby.

Montaż

Montaż filmu to duże wyzwanie, szczególnie dlatego, ze będziesz musiał zmierzyć się z całym materiałem, który nagrałeś i zdecydować o usunięciu większości z niego. Pamiętaj, że wszystkie sceny, które nic nie wnoszą do twojego filmu reklamowego, instruktażowego czy jakiegokolwiek innego powinny być z niego bezlitośnie usuwane, głownie po to, aby nie zanudzić widzów. Nikomu nie będzie się chciało oglądać przydługiego tasiemca bez wartkiej akcji. Jeżeli ktoś już włączy twoje dzieło nie możesz go rozczarować, musi on znaleźć w tym filmie coś co mu obiecałeś lub coś co go zaciekawiło. W końcowym filmie muszą znaleźć się tylko te ujęcia, których jesteś w 100 procentach pewien. Jeżeli zastanawiasz się czy dany fragment zostawić, czy wyrzucić- wyrzuć. Jeżeli byłby dobry nie brałbyś nawet pod uwagę pozbycia się go.

Ogromnie ważne jest to, aby montaż był płynny. Widz nie powinien zastanawiać się co się wydarzyło między dwoma ujęciami. Przejścia muszą być ze sobą zgrane i nie mogą sprawiać wrażenia, jakby czegoś brakowało. Watro eksperymentować i wypróbowywać nowe warianty. W każdym programie do edycji zmiany można cofnąć, a może okazać się, że inny pomysł montażu okazał się trafiony. Zawsze jednak na uwadze miejmy dobro odbiorcy- nie zanudzajmy go.